สภาพัฒน์ปรับยุทธศาสตร์แผนฯ 10

สร้างสมดุลประเทศไทย

ทุนนิยม-เศรษฐกิจพอเพียง

          แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่ 10 (พ.ศ.2550-2554) ได้ให้ความสำคัญกับปัญหาทางสังคมที่เสื่อมถอย โดยมุ่งความสำคัญในการแก้ปัญหานี้ไปที่ตัวบุคคลและครอบครัวเป็นหลัก  "ในแผน 10 นี้เราใช้คนเป็นศูนย์กลาง ยึดความรู้มาเป็นอันดับ 1 ดึงศักยภาพของคนออกมา โดยกลับมาดูที่คน ครอบครัว ชุมชน โครงสร้างทางสังคมให้ใช้การพึ่งพาตัวเองทรัพยากรธรรมชาติที่ยั่งยืนและเป็นธรรม"  เด็ก เยาวชนในปัจจุบันขาดคุณธรรม ศีลธรรม ขาดหิริโอตตัปปะจากครอบครัวไม่อบอุ่น ทำให้เกิดปัญหาทางสังคมอย่างที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน

                กรอบแนวคิดของแผน 10 ที่นำเอาปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ที่มุ่งเน้นทางสายกลางให้คนรู้จักพอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกันในตัวที่ดี บนเงื่อนไขความรอบรู้รอบคอบและระมัดระวัง เงื่อนไขคุณธรรมที่ต้องมีความซื่อสัตย์สุจริตและเงื่อนไขความเพียรที่มีความขยัน อดทน มีสติ เพื่อนำไปสู่วิถีชีวิต เศรษฐกิจ สังคมการเมืองที่สมดุล มั่นคงและยั่งยืน  ในแผนฉบับนี้ให้ความสำคัญกับทุนทั้ง 3 คือทุนทางเศรษฐกิจ ทุนทางสังคมและทุนทางทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยทั้ง 3 ทุนจะขับเคลื่อนภายใต้คนที่มีคุณภาพ มีความรู้ และมีจริยธรรม

                เริ่มจากทุนทางเศรษฐกิจ : แผนพัฒนาฉบับนี้ยังคงมุ่งไปที่ตัวคนเน้นการสร้างคนที่มีคุณภาพในทางวิชาชีพ จากการพัฒนาทักษะ ความรู้ทั้งในภาคเกษตรและนอกภาคเกษตร เพื่อรองรับต่อการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ มุ่งเน้นการสร้างอาชีพ  หนึ่งในแนวทางที่เสนอไว้ได้แก่การให้ความสำคัญกับธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อม (SME) ให้มากขึ้น  เพื่อให้เป้าหมายดังกล่าวบรรลุผลไม่ว่าจะเป็นการสนับสนุนให้ความรู้ทางด้านวิชาชีพและการช่วยเหลือทางด้านเงินทุน  ขณะเดียวกันได้ให้ความสำคัญกับการผลักดันให้ภาคการเกษตรของไทย เป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจอีกทางหนึ่ง ด้วยการอาศัยเทคโนโลยีเข้ามาเป็นตัวช่วยที่เพิ่มมูลค่าผลผลิตให้สูงขึ้นอย่างเช่น โครงการหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์(OTOP) ที่ดำเนินการมาก่อนหน้านี้  ไม่เพียงแค่นั้นการดึงเอาเอกลักษณ์ของความเป็นไทย ภูมิปัญญาท้องถิ่น มาเป็นจุดขายในภาคบริการ ทั้งด้านการท่องเที่ยว สปา หรืออาหารไทย

                ทุนทางด้านสังคม : ที่ถือเป็นหัวใจหลักของแผนพัฒนาฉบับนี้ ได้ให้ความสำคัญกับครอบครัวชุมชนเป็นหลัก เพื่อช่วยพัฒนาด้านจิตใจของคน ในครอบครัวและชุมชน ในแผนนี้ชัดเจนว่าเน้นการส่งเสริมสถาบันทางสังคม ให้ความสำคัญกับผู้สูงอายุ และฟื้นฟู อนุรักษ์วัฒนธรรมที่ดีงาม รวมถึงภูมิปัญญาไทยที่คนรุ่นใหม่ไม่ให้ความสำคัญ 

                ทุนทางทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม : เป็นการให้ความสำคัญกับการใช้ทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่อย่างจำกัดเนื่องจากที่ผ่านมา เท่ากับเป็นการอนุรักษ์ภาคเกษตรกรรมให้สามารถเป็นทุนเศรษฐกิจที่สำคัญต่อไป และเป็นแหล่งผลิตสินค้าเกษตรที่มีคุณภาพสูงตามเป้าหมายที่ต้องการให้ประเทศไทยเป็นครัวของโลก

                “ประเทศไทยจะเป็นแหล่งผลิตสินค้าเกษตรที่มีคุณภาพ ปลอดภัย และประชาชนภาคการเกษตรจะมีรายได้และผลผลิตที่ดีขึ้น ส่งผลไปถึงลูกหลานส่วนพื้นที่การเกษตรที่กลายเป็นแหล่งเสื่อมโทรมจะถูกพัฒนา”

เจาะเบื้องลึกแผนพัฒนาฯ 10

เปิดแนวคิดนอกกรอบสู่ความสุขยั่งยืน

                เพื่อที่จะวางโครงสร้างที่เป็นรูปธรรมเพื่อปรับแนวทางของเศรษฐกิจ และสังคมไทยปัจจุบัน ซึ่งยึดติดกับกระแส “ทุนนิยม” ให้บรรเทาเบาลง และสอดคล้องเข้าสู่ทิศทาง “เศรษฐกิจพอเพียง” ปรัชญาตามแนวทางพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ขณะนี้ยอมรับตรงกันว่า เป็นทางรอดทางเดียวของเศรษฐกิจไทย

5   ยุทธศาสตร์สู่ความพอเพียง

โดยแผนพัฒนาฯฉบับที่ 10 นี้  ประกอบด้วยยุทธศาสตร์ 5 ด้าน คือ คน ชุมชน โครงสร้างเศรษฐกิจ การจัดการทรัพยากร  และการสร้างธรรมาภิบาล

                ยุทธศาสตร์แรก : การพัฒนาคุณภาพคนและสังคมไทยสู่สังคมแห่งภูมิปัญญาและการเรียนรู้     เป็นยุทธศาสตร์ที่เน้นการพัฒนาคน ทั้งในมิติของจริยธรรมและมิติของความรู้ มุ่งสู่ “สังคมที่มีความสุขอย่างยั่งยืน”   โดยนำแนวทางปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงมาปฏิบัติ  ทั้งการเร่งปฏิรูปการศึกษา ขยายรูปแบบการเรียนการสอนที่มุ่งการ  “เรียนให้รู้”  การพัฒนาหลักสูตรเศรษฐกิจพอเพียงควบคู่กับการพัฒนาด้านจิตใจเพื่อให้รู้เท่าทันการเปลี่ยนแปลงสู่สังคมฐานความรู้และเพิ่มขีดความสามารถของประเทศ  โดยได้ตั้งเป้าหมาย เมื่อเสร็จสิ้นแผนฯ 10   ดังนี้

·       จะมีจำนวนปีศึกษาเฉลี่ยเป็น 10 ปี

·       ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนวิชาหลักของทุกระดับสูงกว่า 55%

·       แรงงานระดับกลางที่มีคุณภาพต้องไม่ต่ำกว่า 60% ของแรงงานทั้งประเทศ

·       มีแรงงานเพิ่มขึ้น 4-5%

·       จำนวนบุคลากรวิจัย 8 คนต่อประชากร 10,000 คน

·       การลดอัตราเจ็บป่วยด้วยโรคที่ป้องกันได้

·        อัตราการสูบบุหรี่ของคนไทยต่ำกว่า 15%

·       ผู้อยู่ในเศรษฐกิจนอกระบบได้รับการคุ้มครองทางสังคมอย่างทั่วถึง

ยุทธศาสตร์ 2 : การสร้างความเข้มแข็งของชุมชนและสังคมเป็นรากฐานที่มั่นคงของประเทศไทย     ในฐานการใช้งบประมาณ การใช้ทรัพยากร เพื่อการแก้ไขปัญหาของชุมชน ขบวนการของการทำแผนชุมชน  ในการสร้างสมดุลระหว่างหนี้สิน และรายได้ของชุมชน การดูแลทรัพยากรธรรมชาติในหมู่บ้าน และจะบริหารจัดการอย่างไร ส่วนหน้าที่ของรัฐบาลจะเข้ามาเสริมในด้านชุมชน   ถ้าวันนี้ไม่มียุทธศาสตร์การพัฒนาชุมชนที่แยกออกมาต่างหาก  รัฐธรรมนูญที่กำหนดการกระจายอำนาจไปจะเป็นเพียงการให้เงินลงไปเท่านั้น  แต่เงินไม่ได้บวกกับปัญญาก็จะไม่ยั่งยืน

ยุทธศาสตร์ 3 : การปรับโครงสร้างทางเศรษฐกิจให้สมดุลและยั่งยืน     จากปัญหาด้านเศรษฐกิจกับโครงสร้างการผลิตและการบริการยังไม่สมดุล  จึงต้องมีการปรับโครงสร้างด้านเศรษฐกิจ

·     เน้นการผลิตที่เป็นเชิงมูลค่าเพิ่ม  เริ่มกระจายความเสี่ยงการผลิตจากการผลิตในเชิงอุตสาหกรรมอย่างเดียวลงสู่ภาคบริการ 

·       เน้นจุดแข็งด้านการเกษตร  เข้าสู่อุตสาหกรรมเกษตรสร้างความมั่นคงของอาหารในระดับชุมชน

·       เน้นการออมเพื่อเป็นฐานในการลงทุนในอนาคต

·       เน้นยุทธศาสตร์เรื่องพลังงานที่จะสามารถพึ่งพาตนเองได้ในระยะยาว

โดยแผนฯ 10 ตั้งเป้าหมายให้เศรษฐกิจระดับมหภาคมีเสถียรภาพ   ดังนี้

-          อัตราเงินเฟ้อต่ำ

-           อัตราการว่างงานอยู่ระดับเหมาะสม

-          ดุลบัญชีเดินสะพัดขาดดุลก็ไม่เกิน 2% ต่อจีดีพี

-          ทุนสำรองเพียงพอ

-          หนี้สาธารณะและฐานะการคลังอยู่ในกรอบการคลังที่ยั่งยืน

นอกจากนี้ เศรษฐกิจภายในยังต้องเข้มแข็งและมีขนาดใหญ่เมื่อเทียบกับขนาดเศรษฐกิจโดยรวมและสามารถมีภูมิคุ้มกันความเสี่ยงที่เกิดขึ้นจากความผันผวนตลาดโลกได้

ยุทธศาสตร์ 4  : การพัฒนาบนฐานความหลากหลายทางชีวภาพและการสร้างความมั่นคงของฐานทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม     ได้วางแนวทางการพัฒนาภายใต้ยุทธศาสตร์  4  แนวทาง  คือ

1.                การรักษาฐานทรัพยากรและความสมดุลของระบบนิเวศน์ เพื่อความยั่งยืนของฐานการผลิต การดำรงชีวิตและการพึ่งตนเองของสังคมชุมชน

2.                        การสร้างสภาพแวดล้อมที่ดีเพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตและการพัฒนาที่ยั่งยืน

3.                        การพัฒนาคุณค่าความหลากหลายทางชีวภาพและภูมิปัญญาท้องถิ่น

4.                การบริหารจัดการองค์ความรู้เพื่อสร้างพื้นฐานของการพัฒนา โดยอาศัยพื้นฐานภูมิปัญญาท้องถิ่นร่วมกับเทคโนโลยีที่นำไปสู่การยกระดับความสามารถ การจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมให้เกิดความสมดุลและยั่งยืน

ยุทธศาสตร์ 5  : การเสริมสร้างธรรมาภิบาลในการบริหารจัดการประเทศสู่ความยั่งยืน     การปรับระบบบริหารจัดการภาครัฐให้สอดคล้องกับหลักธรรมาภิบาลมากขึ้น  ดังนี้

-          ปรับโครงสร้างกลไก และกระจายการจัดสรรทรัพยากรภาครัฐสู่ภูมิภาค ท้องถิ่น และชุมชน

-       การกระจายอำนาจ  ให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นสามารถรับผิดชอบจัดบริการสาธารณะตอบสนองความต้องการของประชาชนในพื้นที่

-          สร้างความเจริญเศรษฐกิจ สังคม แก่ท้องถิ่นชุมชนได้อย่างแท้จริง

-       ส่งเสริมความเข้มแข็งของภาคประชาชนให้เข้าร่วมในการบริหารจัดการประเทศ ไม่ว่าจะเป็นการร่วมมือระหว่างภาคราชการ บ้าน วัด โรงเรียน และสื่อในการปลูกฝังจิตสำนึกในเรื่องธรรมาภิบาล

-          ส่งเสริมภาคธุรกิจเอกชนให้เกิดความเข้มแข็ง สุจริต และมีธรรมาภิบาลเพิ่มขึ้น  

  และเพื่อความเข้าใจในยุทธศาสตร์ทั้ง 5 ด้านของแผนพัฒนาฯฉบับที่ 10 มากขึ้น  “ทีมเศรษฐกิจ”  ได้สรุปคำสัมภาษณ์นายอำพน  กิตติอำพน เลขาธิการสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) หรือสภาพัฒน์  เพื่อให้เห็นแนวคิดเบื้องหลังของแผนพัฒนาฯดังกล่าว

*********